Süt sığırı yetiştiricileri açısından inek başına süt verimi, işletmenin yıllık süt üretimi ve üretilen sütün kalitesi en önemli unsurlardandır. Gerçekten de süt sığırı işletmelerinde gelirin çok büyük bölümünü, bazı işletmelerde %85- 90’ını, oluşturan sütün kalitesiz olması önce fiyatın düşmesine ardından da sütün satılamamasına yol açar. Buna karşılık üretilen sütün yüksek kaliteli olması ve bu kalitenin korunması süt fiyatını, dolayısıyla geliri artıracaktır. İnsan beslenmesi başta olmak üzere pek çok alanda önemli bir yere sahip olan süt; • Sağlıklı ineklerden ve uygun koşullarda üretilmediğinde, • Üretimden sonra gereği gibi muhafaza edilmediğinde, • İşleme ve pazarlama süreçlerinde hatalar yapıldığında insan sağlığına zarar verebilir. Bir işletmenin kaliteli ve sağlıklı süt üretmesinin ilk koşulu ineğin sağlıklı olmasıdır. Süt miktarı ve kalitesi yanında, ineğin özellikle meme sağlığını etkileyen en temel unsur ise sağımdır. Memedeki sütün el veya makine aracılığıyla boşaltılması olarak tanımlanan sağım, sağım teknikleri ve sağım hijyenine uyulmadığında, hem süt kalitesini hem de ineğin sağlığını olumsuz etkiler. Bu nedenle piyasaya kaliteli süt arz etmek isteyenler sadece ineğin sağlıklı olmasını değil; Sağımın doğru ve hijyen kurallarına uyularak gerçekleştirilmesini, Sütün dış bulaşmaya maruz bırakılmadan temiz bir depolama alanında hızla soğutulmasını ve bu soğuk ortamın korunmasını, yani depolama süresince öngörülen sıcaklığın artmamasını, sağlamalıdırlar Sağım Hijyeni Sağım hijyenik koşullarda gerçekleştirilmelidir. Gerçi işletme hijyenine uyulan bir işletmede, sağım hijyeninin önemi kavranmış demektir. Sağım hijyeninin ilk aşamasını sağımcının, sağım başlıklarının ve meme başlarının temizliği oluşturur. Meme başlarının temizliğinde dikkat edilecek en önemli hususlardan biri, temizlenen meme başlarının ıslak bırakılmamasıdır. Bir başka ifade ile sağımdan önce meme başları yıkanıp kurulanmalıdır. İşletmede ön süt alınıyor, yani esas sağımdan önce her meme başından birkaç damla süt ayrı bir kaba sağılıp inceleniyorsa, sütü normal olmayan inek veya hiç olmazsa şüphe uyandıran meme başı/başları ayrı sağılmalıdır. Normal sağımda elde edilen süt hızla ve herhangi bir şey bulaştırılmadan soğutma kabına aktarılmalı ve soğutulmalıdır. Kaliteliteli Süt Üretiminin Temel Koşulları • Sağılan inek sağlıklı olmalıdır. • İnek doğru rasyonlarla yeterli şekilde beslenmelidir. • Sağım öncesinde meme başları temizlenmeli ve kurulanmalıdır. Kağıt havlu bu amaca uygun bir malzemedir. • Sürüde haftada veya iki haftada bir mastitis testi uygulanmalıdır. • Sağıma başlamadan önce meme başlarındaki ilk süt ayrı bir kaba sağılmalı (ön sağım) ve bu tüketilmemelidir. Bu süt bulaşma kaynağı olmayacak şekilde ortamdan uzaklaştırılmalıdır. • Sağım tamamlandıktan sonra meme başlarına daldırma veya püskürtme yoluyla dezenfeksiyon uygulanmalıdır. Bunun için uygun dezenfektanlar, önerilen şekilde kullanılmalıdır. • Mastitisli olan veya antibiyotik tedavisi gören inekler diğer ineklerden sonra ve sütleri önce sağılan süte karışmayacak şekilde sağılmalıdır. Bu hayvanlardan elde edilen süt mümkünse uygun bir yolla imha edilmelidir. • Sağılan sütün sıcaklığı yaklaşık 37 derecedir. Bu sıcaklık sağımdan hemen sonra 10 dereceye, 2 saat içerisinde de 8 derecenin altına indirilmelidir. Depolanan sütün sıcaklığı, süt her gün toplanıyorsa 8 derecenin, iki günde bir toplanıyorsa 6 derecenin altında tutulmalıdır. • Sağımda kullanılan ve sütün temas ettiği tüm araç-gereçler her sağım sonrası aşağıda belirtilen programa göre temizlenmelidir. • Güğümler/kovalar ters çevrilerek süt kalıntıları uzaklaştırılmalı ve ılık su (30-40 derece) ile durulanmalıdır. • Alkali yıkama yapılmalıdır. Bu amaçla 60-70 derecede %1.0- %1.5 alkali deterjan katılmış su kullanılmalıdır. • Yıkama elle yapılıyor ise alkali deterjan olarak çamaşır sodası kullanılabilir. Temel bir gıda olan çiğ sütün kaliteli ve sağlıklı olması en önemli koşuldur. Kalitesiz süt hem insan sağlığına zarar verir hem de yüksek fiyatla satılmaz. Kalitenin sağlanmasında ilk adım ineğin sağlıklı olmasıdır. İnek sağlıklı ise iş temizlik, hijyen ve soğutma kurallarına uymaya kalır. İneğin meme bölgesi, özellikle meme başları temizlenmelidir. Etkin ve kolay temizlik için meme bölgesindeki kıllar kırkılabilir. Kırkım elektrikli kırkım makineleri ile, meme derisine zarar verilmeden, yapılmalıdır. Kaynak: https://www.amasyadsyb.org/
